Wetgeving rondom vrachtwagenheffing
In 2026 voert Nederland een vrachtwagenheffing in. De Wet vrachtwagenheffing vormt hiervoor de juridische basis. De regels zijn verder uitgewerkt in een Besluit en Ministeriële regeling. Deze wet is op 12 juli 2022 door het parlement aangenomen.
Omdat de Europese regels voor tolheffingen zijn gewijzigd, is een wijziging op de Wet vrachtwagenheffing noodzakelijk. Hiervoor is een wetsvoorstel gemaakt dat aan de Tweede Kamer is aangeboden. Een belangrijke voorgestelde wijziging is dat het tarief per gereden kilometer ook op CO2-uitstoot wordt gebaseerd.
De vrachtwagenheffing is gebaseerd op de gereden afstand waarbij men per kilometer betaalt. In de Wet vrachtwagenheffing is vastgelegd dat de heffing geldt op autosnelwegen en sommige N-wegen. Ook staat in de wet dat vrachtwagens voorzien moeten zijn van goed werkende boordapparatuur. De houders sluiten hiervoor een overeenkomst af met een dienstverlener. Ook zijn de tarieven in de wet opgenomen.
In onze buurlanden België en Duitsland geldt al een vrachtwagenheffing per gereden kilometer. Ook Nederlandse vrachtwagens betalen daar voor het gebruik van de (snel)wegen.
Inmiddels zijn de Europese regels voor tolheffingen gewijzigd. Daarom is ook wijziging van de Wet Vrachtwagenheffing noodzakelijk. Daarvoor ontvangt de Tweede Kamer binnenkort een voorstel. De Raad van State had geen opmerkingen bij het voorstel en heeft geadviseerd om dit wetsvoorstel aan te bieden aan de Tweede Kamer.
Hieronder een overzicht van de officiële publicaties en bekendmakingen:
- Volledige wet VWH
- Memorie van toelichting
- Artikelen van de wet VWH die al in werking zijn
- Besluit VWH
- Regeling VWH
- Wijzigingswet en toelichting (CO2-gebaseerde tarieven)
Het doel van de invoering van de vrachtwagenheffing
De doelstellingen voor invoering van de vrachtwagenheffing in Nederland zijn:
- Binnenlands en buitenlands vrachtverkeer laten betalen voor het gebruik van de weg, door omzetting van vaste belastingen (waaronder de motorrijtuigenbelasting en het Eurovignet) naar een variabele heffing, waarbij men per gereden kilometer betaalt. Zo gaat al het vrachtverkeer meer dan nu betalen voor het gebruik van de Nederlandse wegen.
- Innoveren en verduurzamen van de Nederlandse vervoerssector. De inkomsten van de vrachtwagenheffing worden in overleg met de sector teruggesluisd naar de vervoerssector. Naast verlaging van de motorrijtuigenbelasting op vrachtwagens en afschaffing van het Eurovignet in Nederland, wordt de netto-opbrengst aangewend voor verdere innovatie en verduurzaming (terugsluis) van de vervoerssector.
Voertuigen
De vrachtwagenheffing gaat gelden voor binnenlandse en buitenlandse vrachtwagens, met een toegestane maximum massa van meer dan 3.500 kg.
In de wet is opgenomen dat de volgende voertuigen zijn vrijgesteld:
- Defensievoertuigen
- Vrachtauto’s met een handelaarskenteken
- Motorrijtuigen met beperkte snelheid
- Vrachtauto’s in gebruik als vuilniswagen, straatveger of rioolzuiger
In het voorstel voor wijziging van de Wet vrachtwagenheffing is ook een vrijstelling voor emissievrije vrachtwagens tot en met 4.250 kg meegenomen. Dit zijn voornamelijk bedrijfsvoertuigen, zoals bestelbussen, waarvan het gewicht hoger wordt door elektrificatie. Door het extra gewicht van de alternatieve aandrijflijn kan het voertuig zwaarder worden dan 3.500 kg.
Daarnaast kan voor de volgende vrachtwagens een ontheffing aangevraagd worden:
- Een vrachtwagen die ten minste 40 jaar geleden voor het eerst in gebruik is genomen. Deze vrachtwagen mag niet bedrijfsmatig gebruikt worden.
- Vrachtwagens die worden gebruikt door politie of brandweer.
Tarieven
Het tarief van de vrachtwagenheffing is afhankelijk van de maximaal toegestane massa van de vrachtwagen en de euro-emissieklasse. Europa heeft nieuwe regels ingevoerd voor tolheffing. Daarom worden de tarieven in de wet gewijzigd voor de start van de vrachtwagenheffing. Deze worden daarmee ook afhankelijk van de CO2-emissieklasse van de vrachtwagen.
Het gemiddelde tarief is 16,7 cent per kilometer (prijspeil 2023). Hierbij geldt: hoe lager de uitstoot en hoe lichter het voertuig, hoe lager het tarief. De voorgestelde tarieven zijn hier te vinden. Door de invoering van de vrachtwagenheffing gaat de motorrijtuigenbelasting (mrb) voor vrachtwagens omlaag. Ook vervalt de belasting zware motorrijtuigen (bzm), ofwel het Eurovignet in Nederland. De heffing die in rekening wordt gebracht, wordt vastgesteld aan de hand van het aantal geregistreerde kilometers op de wegen van het heffingsnetwerk, vermenigvuldigd met het voor het voertuig geldende tarief.
Wegennet
De vrachtwagenheffing geldt op autosnelwegen (A-wegen) en op een aantal andere wegen (N-wegen en gemeentelijke wegen).
Het wegennet waarop de vrachtwagenheffing gaat gelden, is onderwerp geweest van onderzoek en overleg met wegbeheerders (waterschappen, gemeenten, provincies en Rijkswaterstaat) en met werkgroepen en commissies van de Unie van Waterschappen (UvW), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Interprovinciaal Overleg (IPO).
Het heffingsnetwerk is zo gekozen dat uitwijk van vrachtauto’s naar andere wegen zoveel mogelijk wordt voorkomen
Na de invoering van de vrachtwagenheffing wordt het vrachtverkeer goed gemonitord. Samen met de regionale wegbeheerders is een aanpak uitgewerkt om maatregelen te kunnen treffen als er toch ongewenste uitwijk als gevolg van de vrachtwagenheffing plaatsvindt.
Het voorgestelde heffingsnetwerk is weergegeven op onderstaande kaart. Download voor het complete overzicht van de wegen van het heffingsnetwerk onderstaande kaart.
