Systeemontwikkeling & implementatie
In het Wetsvoorstel vrachtwagenheffing is bepaald dat de registratie van gereden kilometers plaatsvindt met behulp van boordapparatuur, bijvoorbeeld een on-board unit (ofwel OBU). Deze boordapparatuur is nodig voor de berekening van de te betalen vrachtwagenheffing. Voorafgaand aan het gebruik van de weg moet de houder van een vrachtwagen ervoor zorgen dat hij een overeenkomst afsluit met een toldienstaanbieder. Deze aanbieder levert de boordapparatuur voor de vrachtwagen en verzorgt de afdracht van de heffing aan de overheid.
Ritregistratie
De boordapparatuur in de vrachtwagen maakt tijdens de rit verbinding met het wereldwijde satellietnavigatiesysteem (GNSS) voor het bepalen van de exacte locatie. Op basis van de locatie wordt vastgesteld of de vrachtwagen zich op een weg bevindt waar de vrachtwagenheffing geldt. Aan de hand van het aantal geregistreerde kilometers op wegen waar deze heffing geldt, stelt de toldienstaanbieder een factuur op en verstuurt deze naar de vrachtwagenhouder.
Elke vrachtwagen dient bij het gebruik van de openbare weg te beschikken over werkende boordapparatuur, tenzij de eigenaar ervan is vrijgesteld of ontheven van het betalen van de vrachtwagenheffing. Onder boordapparatuur wordt verstaan geïnstalleerde of meegenomen hardware- en softwarecomponenten aan boord van een vrachtwagen.
Wanneer een vrachtwagen gebruik maakt van een weg waar géén vrachtwagenheffing geldt, worden ook geen kilometers geregistreerd. Wel is sprake van positiebepaling, zodat de boordapparatuur signaleert wanneer de vrachtwagen een weg betreedt waar de vrachtwagenheffing geldt en er dus kilometers geregistreerd moeten worden. De positie wordt vastgelegd om geanonimiseerde verplaatsingsdata te kunnen gebruiken voor verkeersmanagement.
De gegevens in de boordapparatuur zijn beveiligd, zodat de privacy van de bestuurder niet wordt geschonden.
Systeem sluit aan bij buurlanden
Het Nederlandse systeem voor de vrachtwagenheffing sluit aan bij de systemen van onze buurlanden en andere Europese lidstaten met een op afstand gebaseerde vrachtwagenheffing. Er is gekozen voor dit systeem vanwege verkeersveiligheid en gebruikersgemak. De boordapparatuur hoeft dus niet aan- of uitgezet te worden. Dit systeem vergemakkelijkt niet alleen het gebruik van de boordapparatuur voor de vrachtwagenhouder, maar ook voor de handhaving.
Het ‘Globaal ontwerp vrachtwagenheffing ’ bevat een uitgebreidere beschrijving van het systeem van de vrachtwagenheffing en vormt als het ware de technische onderbouwing bij het wetsvoorstel.
Toldienstaanbieders
Toldienstaanbieders zijn verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen van boordapparatuur, het registreren van de gereden kilometers, het voldoen van het verschuldigde bedrag namens de houder en het onderhouden van een klantrelatie inclusief de daarbij te verwerken persoonsgegevens. Al deze zaken worden vastgelegd in een dienstverleningsovereenkomst tussen de vrachtwagenhouder en de toldienstaanbieder.
Omdat veel vervoerders goederen vervoeren door heel Europa en zelfs daarbuiten, heeft de Europese Unie besloten dat boordapparatuur ook grensoverschrijdend gebruikt moet kunnen worden. Commerciële toldienstaanbieders, de zogenaamde EETS-providers die op Europese schaal werken, bieden deze dienstverlening aan eigenaren van vrachtwagens (zoals transportbedrijven) aan, in de vorm van een abonnement dat kan worden gebruikt in meerdere EU-lidstaten. EETS-providers leveren de boordapparatuur, sturen facturen aan hun klanten voor de per land gereden kilometers en dragen de geïnde heffingen af aan de overheid van het land waar de kilometers zijn gereden. De EETS-providers ontvangen hiervoor een vergoeding van de betreffende overheden.
Controle en handhaving
Om ervoor te zorgen dat vrachtwagens de heffing ook echt betalen, voert de overheid controles uit op binnenlandse en buitenlandse voertuigen. Door middel van controleapparatuur en fysiek toezicht langs de weg wordt gecontroleerd of passerende vrachtwagens beschikken over correct werkende boordapparatuur en of er sprake is van een geldige overeenkomst met een toldienstaanbieder. Een publieke handhavende instantie stelt vast of er sprake is van een overtreding. Daarnaast kan door middel van registervergelijking een overtreding worden geconstateerd. Wie zich niet aan de regels houdt, krijgt een boete.